کانون دیده بانان زمین در بررسی180 منطقه حفاظت شده در اکوسیستم های کوهستانی و

تالابی ثابت می کند که حفاظتی بودن این مناطق دروغی بیش نیست

 

ادامه بررسی ناحیه سه -مناطق حفاظت شده حوزه رودخانه قزل اوزن

ناحیه سه-3 بررسی8 منطقه به اصطلاح حفاظت شده حوزه رودخانه قزل اوزن

درتقسیمات کانون دیده بانان زمین،گروه سه مناطق حفاظت شده ناحیه سه، شامل 8 منطقه حفاظت شده به مساحت496047 هکتار است که درحوزه رودخانه قزل اوزن   از زیر حوزه های مهم  رودخانه  سفید رودقرار دارند  که در بر گیرنده پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شدۀ انگوران، منطقه حفاظت شده چاراويماق،منطقه حفاظت شده بیجار،منطقه حفاظت شده سرخ آباد، منطقه حفاظت شده كاغذ كنان،منطقه حفاظت شده آق داغ،  و اثر طبیعی ملی غار یخکان است.

 

نقشه موقعیت مناطق به اصطلاح حفاظت شده حوزه آبریز قزل اوزن

 

 

 

 

در ادامه  ضمن اشاره به موقعیت و برخی شاخص های محیط طبیعی  این مناطق،  موارد مستند از عدم حفاظت در هر یک از 8منطقه آنها  ارائه می شود :

 

منطقه 1 و 2 حوزه رودخانه قزل اوزن :

 پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده  انگوران   

Anguran  Wildlife Refuge & Protected Area

  پناهگاه حیات وحش انگوران و منطقه حفاظت شده انگوران  قدیمی ترین مناطق حفاظت شده در حوزه قزل اوزن هستند که هردو در 46 پیش (1349 ) حفاظت شده اعلام شدند. پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران  دو منطقه متصل به هم هستندکه جمعا وسعتی معادل121092 هکتار را دارا می باشند. از این مجموعه25 درصد (29821هکتار)  متعلق به پناهگاه حیات وحش انگوران است که در بخش شرقی این منطقه تعیین شده و 75 درصد(91280 هکتار) بقیه را منطقه حفاظت شده انگوران تشکیل می دهد .

 

 موقعیت کلی پناهگاه حیات وحش انگوران و منطقه حفاظت شده انگوران

 

 رودخانه قزل اوزن به طول حدود 52 کیلومتر در حد فاصل روستای ساراقل  تا تقاطع راه شهر دندی به زنجان ، مرز شرقی بخشی از منطقه حفاظت شده و تمامی پناهگاه حیات وحش انگوران است . به علاوه غربی ترین بخش های منطقه حفاظت شده انگوران نیز محدود به کوه بلقیس و زندان سلیمان و محوطه باستانی تخت سلیمان است.

 

ماخذ نقشه اطلس مناطق حفاظت شده سال 1385-  اتصال دو نقشه  پناهگاه وحش انگوران و منطقه حفاظت شده انگوران و همچنین تکمیل مراکز جمعیتی و تکمیل پدیده های طبیعی و علامت گذاری ها و.....از کانون دیده بانان زمین

 

  با توجه به چشم انداز بالا ، بخش وسیعی  از این دو منطقه در محدوده  زیر حوزه های انگوران چای، دربند ، تخته یورد، رودخانه کاکا، رودخانه مراش، رودخانه حلب  و... از زیر حوزه های غربی رودخانه قزل اوزن می باشد و ابر سازه های آب ساز طبیعی کوهستان زاگرس شمالی با قلل بلند برف گیر چون کوه بلقیس(3332متر) کوه صندوق سندران(3214متر ) کوه ابدال(3099 متر) کوه لعل کان(3050متر) کوه چال (3099متر ) کوه سفید (2933متر) کوه دیم کان (2850متر) کوه جانقورتاران(2850متر) کوه آرگون(2924متر ) کوه اورتایورد( 2850 متر ) کوه قاریاقدی(2852متر )کوه گچی قلعه سی(2610متر )کوه کل تکه(2450 متر) کوه قزلر قلعه سی (2572متر) کوه قراول خانه (2410متر) کوه چاله خاتون(2350متر)کوه چال داغ(2046 متر) کوه قره یال(2079متر )کوه قوشا سوره(2120متر) کوه چراغ یانان(2119متر ) کوه گرده تاج (1860 متر)کوه حسن داشی( 1920متر ) کوه آق بایر( 1857 متر )کوه سولان(1850متر )کوه ایوان داشی(1830متر ) کوه گچی قیران(1440متر) و...  در آب سازی این حوزه  در  پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران نقش دارند. کوهستان هایی با ویژگیهای این بخش از زاگرس شمالی یعنی  قلل بلند، دره های عمیق، ارتفاعات فرسایش یافته کارستیکی و با اشکال شگفت انگیز   زمین ساختی و توپوگرافی نظیر تخت دیو، Hoodoo  یا Earth pillars که دود کش جن و گرز دیوٍ نیز به آن می گویند (کنار قلعه بهستان ) ،  غار های بسیار چون غار توخلو زاغاسی   و غار زاغا دره سی در کوه آغ بایر  .  همچنین  دریاچه کوهستانی خندقلو در کوه بلقیس.

 از ویژگیهای زمین ساختی این منطقه، وجود گسله تخت سلیمان ( گسله تکاب) با راستاي  شمال غربی– جنوب شرقی  و طول   نزدیک به  70 كيلومتر است.  به علاوه گسل های کوچک دیگر ی در همین منطقه وجود دارد.زلزله 4 ژوئیه 1880 میلادی (136 سال پیش ) به این گسل نسبت داده شده است در کتاب تاریخ زمین لرزه های ایران (چاپ 1370- انتشارات آگاه ) در مورد این زلزله آمده است :    " زمین لرزه آسیب رسانی در منطقه گروس، غرب زنجان ، شماری از روستا ها را ویران کرد و حدود ششصد نفر را کشت . این لرزه ، زمین لغز ش ها و سنگریزش هایی را از کوه ها به راه انداخت و چشمه های گوگردی تازه ای آغاز به جریان کرد . دامنه آسیب ها تا چراغ تپه ( علیاو سفلی) و زیستگاه های محوطه تخت سلیمان گسترش داشت..... به انگوران نیز آسیب های زیادی رسید. همچنین روستا های جنوب تخت سلیمان نیز  ویران شد "

 از کارکرد های دیکر این گسله ها  برون ریزی چشمه های آبگرم می باشد. به علاوه، این چشمه ها  معروف به چشمه های آهک ساز نیز هستند که از آن جمله می توان به چشمه زندان سلیمان در  5 کیلومتری غرب مجموعه تخت سلیمان اشاره کرد که آخرین حد منطقه حفاظت شده انگوران نیز می باشد. غیر از آن،  چشمه داخل محوطه تخت سلیمان نیز  از این نوع است . گفتنی است این فرآیند به گونه ای است که  آبهای گرم و اسیدی در عبور از سنگ های کربناتی نظیر آهک ،کربنات کلسیم موجود در این سنگ ها را حل کرده و به صورت محلول کربناتی و بی کربناتی با خود به سطح زمین منتقل می کنند. در سطج زمین طی فرآیندی دیگر از جمله کاهش حرارت ، آزاد شدن اکسید کربن ، و.....به صورت لایه های رسوبی در می آیند و در نهایت تبدیل به سنگ تراورتن می شوند.

افزون بر این فراوانی چشمه های کارستیک  مانند بیشتر ارتفاعات زاگرس بلند. یکی از ویژگیهای طبیعت این دو منطقه است . گفتنی است  بخشی از کوهستان ها ی این منطقه  نظیر کوه های بلقیس ، صندوق سندران، دیم کن ، لعل کان، ابدال، سفید، چال، جزو  رشته کوه  قرخ بلاغ  است که توجه به معنی آذری این واژه یعنی چهل چشمه که خود به تنهایی این شاخصه فراوانی چشمه های کارستیک را تبیین می کند. 

 آب این چشمه های کارستی طی هزاره ها همراه  برف آبها و دیگر جریان های سطحی ، توسط رود دره های بسیار ی چون ر-انگوران (50 کیلومتر) ر-حلب ( 40 کیلومتر) ، ر-کاکا ( 30 کیلومتر  ) ر- الله لو چای ( 20 کیلومتر )  ر- تخته یورد ( 30 کیلومتر) ر-دربند (12 کیلومتر) و...به مادر رود قزل اوزن می پیوندند.

ابر سازه های آب ساز طبیعی  این دو منطقه   از هزاره های دور پوشیده از جنگل بوده با گونه هایی نظیر بنه ،بادام و.. همراه یک گونه وحشی پسته کوهستان های بلند(بیش از 2000 متر)  با نام پسته خینجوک (Pistacia khinjuk) و.... این اکوسیستم کوهستانی غنی، زیستگاه های امنی می شوند برای قوچ و میش (ارمنی ) ، بزو پازن ، خرس قهوه ای ، پلنگ، سیاه گوش ، و.....

و این همه بستر می شود برای بالیدن تمدن ها ی تاریخی و باستانی در این بخش از ایران زمین که آثار بر جای مانده ، گفته ها، نوشته ها ، تاریخ شفاهی نقل شده از نسلی به نسلی دیگر، حکایت از آن دارد!!!  از آن جمله است:  شهر ماه نشان  که ابتدا نام آن، ماد نشان بوده مانند روستای ماد آباد در شرق آن ،که قدمت آن به دوره ماد ها نسبت داده می شود. همچنین  کهن دژ بهستان در پناهگاه حیات وحش انگوران و در نزدیکی روستای بهستان  مربوط به دوره ماد هاست. این دژ در سال 1356  با شماره ثبت ملی ۱۴۵۸ به نام قلعه بهستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است ولی اکنون به شدت مورد تخریب قرار گرفته است. لازم به یادآوری است. دیگر  یاد مان های تاریخی و یکی از نماد های بسیار مهم هویت زیستی منطقه به اصطلاح حفاظت شده انگوران ، محوطه باستانی تخت سليمان در جنوب غربی منطقه حفاظت شده انگوران است. این منطقه چهارمين اثر تاريخي است که در سال 1382 در فهرست آثار جهاني يونسكو به ثبت رسيد . مطابق مطالعات باستانشناسی، مجموعه باستانی تخت سلیمان دارای چندین لایه  از دوره های تمدنی ایران زمین است. که در آن  نشانه ها و بقاياى استقرار ازنخستین  هزاره پیش از ميلاد یافت شده از جمله  آثاری از معبد آناهیتا ،  دوره های ماد ها   ، هخامشیان  ، اشكاني،  ساسانيان،  و... در سال های اخیر این مجموعه نور پردازی شده که برخی مناطق بیرون کشیده شده از آن نماد های باشکوه گذشته، نظیر آتشكده آذرگشسب، ، تالار شورا، ايوان خسرو، و....به نمایش می گذارد. برپایه نوشته های تاریخی،  شهر تاریخی  گنزک  یا گنجه نیز در همین منطقه بوده که پس از نابودی  این مناطق از چندین سده گذشته نام " تخت سلیمان"  بر آن گذاشته شده است.

 

 

 

چشم اندازی از منطقه حفاظت شده انگوران- نمایی از بقایای معبد آناهیتا ، آتشکده آذرگشسب و یا محوطه باستانی موسوم تخت سلیمان و همچنین نمایی از کوه مخروطی موسوم به زندان سلیمان

ماخذ تصویز : وبلاگ میثم رودکی

افزوده : کوه ( تپه ) موسوم به زندان سلیمان با حداکثر ارتفاع 107 متر    ، حاصل فرسایش هزاران ساله است  که بر فراز آن گودال عمیقی با عمق حدود ۸۰ متر ایجاد شده  است با تجمع آب در درون آن

 

 

افزون بر محوطه باستانی تخت سلیمان  چندین محوطه تاریخی و نزدیک به 16 تپه باستانی  مربوط به دوره  هایی چون مادها ، هخامنشیان ، اشکانیان و ساسانی  نیز در پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران و محدوده  تاکنون  شناسایی شده است که بیشتر آنها نیز  به ثبت آثار ملی  رسیده است شامل :  

• محوطه تاریخی آق ورن مربوط به دوره اشکانیان و ساسانیان در نزدیک روستای آق ورن بین - مرز پناهگاه  حیات وحش انگوران و منطقه حفاظت شده انگوران  در شمال کوه قره یال

• دژ باستانی بهستان مربوط به دوره هخامنشیان - پناهگاه حیات وحش انگوران

•  محوطه شهر بربر مابین دو روستای تازه کند فخرلو و قره داش -شمال منطقه حفاظت شده انگوران.

• محوطه آق یر نزدیک روستای خاینیک  در جنوب روستای انگوران- جنوب غربی پناهگاه حیات وحش انگوران

• تپه یارقلعه سی مربوط به دوره هخامنشی شرق روستای انگوران -جنوب غربی پناهگاه حیات وحش انگوران

• محوطه جوش بلاغدر  غرب روستای آلمالو ،غرب کوه سفید - شمال  منطقه حفاظت شده انگوران.

• محوطه قمیشلی گل در غرب روستای آلمالو - شمال منطقه حفاظت شده انگوران.

• محوطه ملک دره سی در نزدیک روستای خضرشاه- شرقی منطقه حفاظت شده انگوران.

• تپه های  قوشا بولاغ مربوط به دوره اشکانی ،نزدیک روستاهای سهند -شمال منطقه حفاظت شده انگوران

• تپه خرابه دالی در نزدیکی روستای قاضی کندی ، شمال منطقه حفاظت شده انگوران

• محوطه آق بولاغ  مربوط به دوره اشکانیان و ساسانیان  در روستای آق بولاغ -غرب پناهگاه حیات وحش انگوران.

• خرمنلی تپه -  در  شرق روستای آق بولاغ-پناهگاه حیات وحش انگوران

• یاستی قلعه در نزدیک روستای یاستی قلعه  و روستای خورجهان ( نزدیک به  کوه قلعه و کوه کلتکه )   در شمال غربی منطقه حفاظت شده انگوران.

• تپه بورمایق یلان مربوط به دوره اشکانیان در نزدیک روستای وایخر - شمال غربی منطقه حفاظت شده انگوران.

•  قره گل تپه سی  مربوط به عصر برنز و عصر آهن، نزدیک  روستای خضرشاه-جنوب شرقی منطقه حفاظت شده انگوران.

• حمام یری شمال  در نزدیک روستای قاضی کندی مربوط به دوره اشکانیان - منطقه حفاظت شده انگوران

• محوطه تاریخی تاریخی مراش  نزدیک روستای مراش - پناهگاه حیات وحش انگوران

• تپه گیلدیرتپه سی مربوط  به دوره سلوکیان و اشکانیان  - جنوب غربی پناهگاه حیات وحش انگوران

• تپه چپ دره سی مربوط به دوره اشکانیان و ساسانیان -جنوب غربی پناهگاه حیات وحش انگوران

• تپه پاپی قبری ، جنوب کوه آرگون ،.مربوط به دوره اشکانیان -جنوب غربی منطقه حفاظت شده انگوران

•  قارقای تپه  مربوط به دوره اشکانیان و ساسانیان - غرب منطقه حفاظت شده انگوران.

• اورتا تپه ( تپه یونجالوق)

•  بقایای گچی قلعه سی  در نزدیک رودخانه کاکا- جنوب منطقه حفاظت شده انگوران

•   بقایای قلعه دربند قاطرچی  مربوط به دوره سلجوقیان ، شمال غربی منطقه حفاظت شده انگوران.

• تپه داشلی قیه مربوط به دوره ساسانی در شمال روستای میانج-در حریم منطقه حفاظت شده انگوران

•  قازان تپه مربوط به عصرآهن در نزدیک روستای خندقلو و روستا ی پری و دریاچه پری - در حریم شمال غربی منطقه حفاظت شده انگوران.

• و........

بنا بر این پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران که در   45 سال پیش حفاظت شده اعلام شد علاوه بر ارزش های زیست محیطی بسیار زیاد، از نماد های مهم هویت زیستی ایران زمین در این بخش ازکشور برخوردار است که شایسته بود مسئولین در حفاظت از این ارزش ها و میراث طبیعی و فرهنگی نسل ها  بکوشند که متاسفانه چنین نشد . مستندات زیر نشان می دهد که حفاظتی بودن این دو منطقه دروغ بزرگی بود که باور نکردیم !!!

 

 

چشم اندازی از پناهگاه حیات وحش انگوران - نمایی از رشته ستون های  شگفت انگیز طبیعی  معروف به "تخت دیو" یا "دودکش جن" -در کنار دژ باستانی بهستان مربوط به دوره هخامنشیان

افزوده : "گرز دیو"  ، "تخت دیو" ،  "دود کش جن"( Earth pillars   or   Hoodoo  )به ستون های باریک و بلندی از زمین که   بلندی برخی از آنها به  40 متر نیز می رسد و  در راس آن تخته سنگ بزرگی قرار دارد  گفته می شود . این پدیده طبیعی ،  نتیجه فرسایش عمدتا آبی هستند که به علت متفاوت بودن جنس زمین ساختی آنها ( لایه های زمین ساختی  نرم و لایه های زمین ساختی  سخت ) بدین صورت در می آیند

 

 

 

چشم اندازی از پناهگاه حیات وحش انگوران -  "دودکش جن"

 

 

 

چشم اندازی از منطقه حفاظت شده انگوران - یاستی قلعه متعلق به دوره ساسانیان

ماخذ تصویز : سایت کجا رود

افزوده :  بنای این دژ باستانی  به دوره ی ساسانیان برمی گردد و به گفته ی عده ای این دژ پناهگاه حسن صباح نیز بوده است - قلعه ی یاستی در  فروردین 1356 به عنوان اثر ملی به تبت رسیده است

 

 

 

 

مراکز جمعیتی پناهگاه حیات وحش انگوران   :  روستای انگوران – روستای اکیز قشلاق - روستای بلند پرچین - روستای آق ورن-روستای نادر خان-روستای آق بلاغ حسن خان-روستای تومارخانلو- روستای نصیر آباد - روستای خان کندی-روستای حسن آباد چای کند-روستای خانیک ( دهستان انگوران ) روستای بیک آباد- تک آغاج- روستای بهستان-روستای قره باطلاق( دهستان ماه نشان ) روستای ایمیر- روستای توت آغاجی– روستای قاسم آباد- روستای حمزه خان- روستای زرگر- روستای ابراهیم آباد ( دهستان قلعه جوق )

مراکز جمعیتی-منطقه حفاظت شده انگوران :   شهر ماه نشان-  شهر دندی-روستای اوج موسی-  روستای ساراقل -روستای سریک- روستای پشتوک-  روستای آق کند- روستای آلمالو- روستای گندی- روستای وایخر-روستای سهند آباد بالا و پایین  ( دهستان ماه نشان ) روستای قشلاق جوق بالاو پایین- روستای کپز-روستای سیاه خانه- روستای استی گل- روستای قره زکی- روستای قره ناز(ناس) - روستای یاستی قلعه - روستای قوزلو- روستای خورجهان- روستای کپز- روستای تازه کند انگوران- روستای گنج آباد- روستای شیخ لر- روستای قلعه جوق سادات- روستای مراش- روستای کش خان- روستای کوسنج پایین و بالا-روستای خضرشاه-روستای خانیک-روستای امیر آباد  ( دهستان انگوران ) روستای قلعه جوق -روستای بیاملو- روستای تازه کند فخرلو- روستای قره داش- روستای حسن آباد قدیم- روستای تخته یورد ( دهستان اوریاد )روستای بای گلی- روستای اسد آباد- روستای قره تپه -  روستای اینجه بالا و پایین -روستای آقبلاغ سردار-روستای علم کندی

این مراکز جمعیتی عمدتا در محدوده شهرستان ماه نشان استان زنجان و بخش کوچکی از جنوب غرب آن  در محدوده شهرستان تکاب استان  آذربایجان غربی است.  

 

 

چشم اندازی از منطقه حفاظت شده انگوران در محدوده  روستای پلکانی قوزلو ( حد فاصل کوه ابدال و کوه کلکته )

ماخذ تصویر وبلاگ روستا های انگوران

 

 

چشم اندازی از منطقه حفاظت شده انگوران - روستای سنگی  قره زکی ( جنوب روستای قره ناز - شمال کوه قیز لرگنبدی - شمال شرقی کوه قیزلر قلعه سی  )

ماخذ تصویرشبکه راه دانا

 

چشم اندازی از منطقه حفاظت شده انگوران -روخانه انگوران در محدوده روستای سنگی قره زکی

ماخذ تصویرشبکه راه دانا

 

حفاظتی که انجام نشد

 

  ◄  معدن خواری و داغان کردن زیستگاه های گیاهی و جانوری  در پناهگاه حیات وحش  و منطقه حفاظت شده انگوران

  در  21 مهر 1354 طبق توافق بین سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت صنایع و معادن که به موافقتنامه 54 معروف است،صدور پروانه اکتشاف و اجازه بهره برداری ازمعادن واقع در پناهگاه حیات وحش انگوران ممنوع شد و در صورت صدور استعلام، سازمان حفاظت محیط زیست موظف است مخالفت خود را اعلام کند ولی بعد ها این  توافق  کاملا فراموش شد !!! و اکنون  بیش از 43 معد ن آنهم  تنها برپایه فهرست رسمی معادن استان زنجان در سال1391 در این منطقه به اصطلاح حفاظت شده  بی هیچ واهمه از حسابرسی مشغول تخریب های بنیان کن و غیر قابل  جبران در این  اکوسیستم های آب ساز برای بیرون کشیدن سرب، روی،سيليس، مس ،سنگ آهن، فلدسپات، طلا، منگنز، تالك،تراورتن، خاک صنعتی ، سنگ گچ، بنتونیت و....از سهم نسل ها هستند .

با توجه به سطح وسیعی از این معادن که در اختیار معدن خواران قرار دارند ، می توان به میزان گستردگی تخریب و غارت این اندوخته نسل ها پی برد !!!!!!   تنها مساحت  8 معدن از 43 معدن فعال و نیمه فعال  به بیش از 71 کیلومترمربع می رسد که به یقین این مساحت با احتساب مساحت دیگر معادن رسمی و غیر رسمی و با احتساب شعاع تخریب انفجارهای گسترده و پی در پی ،  سطح و عمق راه زنی های صورت گرفته ، ایجاد پله های استخراجی در کوه ها ، سطح انباشت باطله ها ، ایجاد ترانشه ها ی بسیار و خالی کزدن پاشنه کوه ها ، کور کردن چشمه ها ، تغییر مسیر آبریز ها و رودخانه ها ، نابود سازی  پوشش گیاهی و بستر های رویشی ، تخریب زیستگاه ها ی حیات وحش ، و ..... خواهیم دانست چه جهنمی از تخریب و آلودگی این معدنخواران غارتگرانه انجام شده  و در حال انجام است  !!!!

بنابراین نه تنها حفاظتی بودن  منطقه انگوران را دروغ بزرگی می دانیم بلکه  به جرات می توان گفت که این منطقه، برای غارتگران  حفاظت شده است !!!!! این برداشت های غارتگرانه، تا آنجا پیش رفته است که اکنون تمام شدن ذخیره معدنی روی را تا سه سال دیگر تخمین زده اند. سایت  گسترش صنعت در 2 شهریور 1394 با عنوان" زنگ هشدار انگوران به صدا درآمد"، نوشت:   "  فعالیت واحدهای صنعتی «روی» استان زنجان با ۲۵ تا ۳۰ درصد ظرفیت واقعی و کاهش منابع خاکی معدن انگوران تا ۹ میلیون تن، زنگ هشدار را در استان زنجان به صدا درآورد و مسئولان استان زنجان را بر آن داشت تا اکتشاف منابع جدید خاکی را در استان زنجان توسعه دهند..... به گفته مسئولان ذخیره ۹ میلیون تنی آن ( معدن انگوران) با حفظ شرایط فعلی تا ۸ سال آینده پاسخگو است و اگر برداشت از خاک آن افزایش یابد تنها تا ۳ سال دیگر می‌توان از آن استفاده.."  

 

نکته دردناک در این معدنخواری های غارتگرانه آن است که رانت خواران غارتگر حتی اندکی از درآمد های افسانه ای  حاصله از غارت عظیم  میراث طبیعی ملی  نسل ها را  دستکم برای حفاظت از سلامتی مردم ساکن این منطقه  که شبانه روز در بمباران آلودگی های ناشی از بهره برداری ها  هستند، هزینه نکردند !!! در این رابطه در 5 مهر 1393 سیروس رستمی بخشدار انگوران به ایسنا می گوید: "یکی از مشکلات بزرگ این بخش، خصوصاً شهر دندی، نبود بیمارستان و مرکز درمانی است وی می گوید با وجود66 روستا و بیش از 17 هزار نفر جمعیت،در این بخش علی‎رغم اینکه در سال‏های گذشته کلنگ مرکز درمانی دندی به زمین زده شده، متاسفانه هیچ‌گونه اقدام عملی در این مورد صورت نگرفته است. ... "

در23 اردیبهشت 1394 نیز خبر گزاری تسنیم از قول حسین فرامرزلو عضو شورای استان زنجان خبر می دهد که طبق مصوبه انجام شده در حدود سه سال گذشته معدن انگوران موظف بود از عواید حاصل از معدن در منطقه ماهنشان درمانگاه درمان بستر در شهر دندی ایجاد کند ولی متاسفانه پس از گذشت سه سال هیچ اقدامی در این امر انجام نشده است و تاکید می کند که مردم این شهر از نبود پزشک، تجهیزات درمانی، آمبولانس و شبانه‌روزی نبودن غیره رنج می‌برند.

 

فهرست معادن شناسنامه دار  پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران :

1. معدن سرب و روي انگوران- شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (مساحت 37 کیلومتر مربع )

2. معدن سنگ آهن حلب دندي -  محمد جعفر اکبري

3. معدن سيليس طلادار قلعه جوق

4. معدن طلای انگوران چای- محمد مهدی آهنی زاده

5. معدن مس حلب

6. معدن سرب و روي قلعه جوق

7. معدن سرب و روي ساري آغل - شرکت کانی کاران اتحاد ماهنشان (مساحت 4 کیلومتر مربع )

8. معدن آهن ( هماتیت) علم کتدي بنام احمد نجفلو- زنجان- ماهنشان- علی آباد-

9. معدن آهن علم کندي-  شرکت جهان نمو

10. معدن آهن گوله گوله

11. معدن مس و سرب ( روستای قزلچه )

12. معدن مس قوزلو- شرکت توسعه معادن روی

13. معدن طلاي پلاسري انگوران چاي

14. معدن سرب و روي علم کندي ( مساحت:  11 و نیم کیلومتر مربع )

15. معدن منگنتیت و سنگ آهن علم کندي (مساحت: 5 و نیم کیلومتر مربع)  کیلومتر 20 روستای پری

16. معدن سيليس ينگجه

17. معدن سیلیس بلند پپرچین

18. معدن تالک شيست ماهنشان -محمد حسن ملکی

19. معدن بنتونيت سياهخانه –شماره یک  (  مساحت: 6 کیلومتر مربع )

20. معدن بنتونيت سياهخانه –شماره دو  

21. معدن  فلدسپات سهند یک-نزدیک روستای سهند (مساحت: 5 کیلومتر مربع )

22. فلدسپات سدیک سهند -شرکت چشمه سنگ زنجان

23. معدن  سنگ چيني آلمالو شماره یک( 143 کیلومتری غرب زنجان معدن سنگ چيني تخته يورد

24. معدن  سنگ چيني آلمالو شماره دو

25. معدن خاک صنعتي ميرآخور - شرکت تعاونی معدنی ایران توپاز

26. خاک صنعتی سیاه خانه -شرکت تعاونی کانسار افرا

27. معدن خاک صنعتي کلتکه -شرکت معدنی سنگ ولیعصر

28. خاک صنعتی قره ناز- شرکت معدنی ولیعصر

29. معدن گچ سونتو- عبداله کولایی

30. پرلیت قزلار گنبدی- شرکت عمران مومان چابهار ( گفتنی است  کوه قیز لر گنبدی در شرق کوه قیز لر قلعه سی از آبخیز های مهم  رودخانه سرچشمه الله لو چای از زیر شاخه های انگوران چای است که بوسیله این معدن در حال تخریب است )

31. معدن  تراورتن انگوران بنام مرمرين سنگ کسري

32. معدن تراورتن صدوق دندي –روستای کپز

33. معدن تراورتن کپز شماره يک - صادق رادکیا

34. معدن تراورتن کپز-شماره دو  - شرکت کپز انگوران ( –مساحت یک و 25 کیلومتر مربع (

35. معدن تراورتن کپز-شماره سه -  فاطمه بنی اسد

36. معدن تراورتن دربند

37. معدن تراورتن انگوران بنام شرکت صنعت سیناسنگ( 18 کیلومتری غرب دندی )

38. تراورتن صدوق دندی- شرکت کهن آرا صنعت

39. معدن سنگ لاشه حلب

40. معدن سنگ گچ ينگجه

41. معدن شن و ماسه تازه کند ( رودخانه حلب- جنوب روستای انگوران)

42. معدن شن و ماسه حلب ابراهيم محمدي

43. معدن  شن و ماسه رودخانه اي حلب بنام محمود ربيعي

44. معدن شن و ماسه ابراهيم آباد

45. و معادن غیر رسمی بسیار

چشم اندازی از منطقه به اصطلاح حفاظت شده انگوران - نمایی از گستره تخریبی مافیای سرب و روی

ماخذ تصویر سایت خبرگزاری مهر -خرداد 1392

 سرخوش از غارت و تخریب میراث طبیعی ملی در منطقه به اصطلاح حفاظت شده انگوران

ماخذ تصویر سایت ایمیدو-19 اردیبهشت 1393

◄  آلودگی گسترده حاصل از معدن خواری  و صنایع وابسته به آنها  در منطقه به اصلاح حفاظت شده انگوران

 در پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران، علاوه بر فعالیت های تخریبی و آلوده ساز های معادن، کارخانه هایی نیز در جنوب این دو منطقه وجود دارد که جزو صنايع تبديلي خاک روي به کنسانتره و يا ساخت و توليد شمش سرب و روي  به شمار می آیند که  آلودگی این صنایع بر آب و خاک  این منطقه غیر قابل انکار است  مثل : 

*- شرکت فرآوری روی دندی

*-شرکت ذوب روی دندی

*-شرکت کالسمین با محصولاتی  از قبیل  کنسانتره روی پخته،شمش روی،کنسانتره سرب،ورق روی،کنسانتره روی خام ،

*-و......

در چکیده مقاله بررسي ميزان آلايندگي ناشي از صنايع معدني و فرآوري سرب و روي بر آب و خاک منطقه انگوران- دندي - در نشریه  علوم زمین ، در پاییز 1390- شماره 81 ، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات تهران آمده است که محيط زيست منطقه، بيشترين تاثيرات منفي خود را از انباشت باطله ها و پسماندهايي دريافت مي کنند که با عنوان کيک در حاشيه رودها و آبراهه ها و يا زمين هاي باز، (به طور عمده زراعي) رها مي شوند. اين کيک ها که در حقيقت پسماندهاي حاصل از عمليات فلوتاسيون و ذوب روي و سرب و فرايند توليد کنستانتره هستند، شايد از نظر صنعتي بيشتر سرب و روي خود را از دست داده اند اما از ديدگاه زيست محيطي چندين برابر حد مجاز، سرب و روي و ديگر عناصر بالقوه سمي را در خود دارند. ميزان اين عناصر در برخي نمونه ها تا بیش از ده هزار ppm  سرب و روی و نیکل، بیش از 8 هزار ppm آرسینیک و 4 هزار ppm کادمیوم نیز گزارش شده است .

همچنين بررسي ها نشان داد که استخرهاي باطله و يا استخرهاي تجمع پساب يکي ديگر از اصلي ترين عوامل ايجاد خطر براي محيط زيست منطقه به شمار مي روند. ميزان دویست هزار  ppm روي و گاه دو هزارppm سرب بیست هزارppm نيکل همچنين ميزان چند صد ppm آرسنيک و حتي میزان دویست هزار ppm کادميم در آب و منابع آبي منطقه از آن جمله اند. بيشترين بازتاب اين نا هنجاري ها در رسوبات و آب منطقه به چشم مي خورد.

و نتایج  مطالعات انجام شده  منعکس در نشریه آب و خاک (سال1391 جلد 26)  در یک  وسعت ده هزار هکتاری  در مجاورت کارخانه دندی، شدت آلودگی فلزات سنگین در خاک های انگوران را بالا دانسته وکارخانجات فن آوری کانسنگ این فلزات را در این منطقه ، عامل اصلی انتشار و ورود آن ها به خاک دانسته است. 

در بخشی دیگر از گزارش در 7 اسفند 1392 ایسنا از معدن سنگ آهن گوله گوله، در حریم غربی منطقه حفاظت شده انگوران امیرقلمی، رئیس شورای شهر روستای گوله گوله می گوید:    ".مناطق اطراف این معدن جزو مراتع درجه یک کشور است که در حال حاضر با فعالیت این معدن در معرض نابودی قرار گرفته است. علاوه بر این، گرد وغبار ناشی از فعالیت معدن سنگ آهن روستای گوله گوله تکاب موجب تلف شدن احشام منطقه، نابودی مراتع و تخریب مزارع و 2 چشمه آب که محل تامین آب آشامیدنی این روستا نیز به شمار می‌رود، شده است"

 در بخش دیگر این گزارش  یکی از ساکنین روستای گوله گوله به ایسنا می گوید :   " تجهیزات سنگ شکن معدن سنگ آهن گوله گوله در حال حاضر در داخل حریم مجموعه تخت سلیمان به عنوان چهارمین اثر ملی ثبت شده کشور در میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است. همچنین از چشمه‌های آب طبیعی اطراف روستا و کوه بلقیس تکاب توسط معدن برای مصارف صنعتی استفاده می‌شود. استقرار این تجهیزات در حریم محوطه باستانی تخت سلیمان تکاب، خطری جدی برای این محوطه باستانی محسوب می‌شود که ناشی از غفلت و کم توجهی مسوولان ذیربط است"

 افزون بر این، تدارک دو شهرک صنعتی در محدوده این منطقه برای تشدید توسعه تخریب در دستور کار است  یکی  شهرك صنعتي ماهنشان در اراضی روستای میرآخور  بامساحت 59 هکتار.این روستا در کنار رودخانه قزل اوزن و درست در مرز پناهگاه حیات وحش انگوران و مرز منطقه حفاظت شده انگوران قراردارد و دیگری شهرک صنعتی انگوران با مساحت 100 هکتار در 6 کیلومتری پناهگاه حیات وحش انگوران  (اراضي روستا هاي دوزكند وكهريز بيك) است.

 

◄  سد سازی در پناهگاه حیات وحش انگوران  و داغان کردن زیستگاه های جانوری در پناهگاه حیات وحش انگوران  

 

 سد مراش-  ساخت این سد در سال 1388 در داخل منطقه حفاظت شده انگوران و درست در جوار منطقه امن " گرده تاج "  و بر روی رودخانه  حلب  آغاز شد و قرار است در سال 1398 به اتمام برسد  با وسعت مخزن 200 هکتار و با طول متوسط 5/2 کیلومتر

ساخت سد مراش در پناهگاه حیات وحش انگوران   البته با چاشنی مسخره و توجیهی ارزیابی  زیست محیطی در حال انجام است  در این رابطه  عليرضا رحمتي معاون دفتر ارزيابي سازمان حفاظت محيط زيست در مرداد 1389 به خبرگزاری فارس  گفت:   "كميته ارزيابي زيست محيطي با احداث سد مراش در داخل منطقه حفاظت شده انگوران موافقت مشروط كرده است.اين سد در داخل منطقه حفاظت شده قرار دارد و با توجه به اين‌كه در شوراي ساماندهي مناطق طرح شده بود و نتيجه را به تصميم كميته ارزيابي موكول كرده بودند، قرار شد از معادن قرضه (شن و ماسه) داخل منطقه برداشتي نداشته باشند و مايحتاج خود را از بيرون منطقه تأمين كنند."

 

به عبارتی سواد ارزیابان قلابی سازمان محیط زیست تنها تا اینجا قد داده که شن و ماسه را از خارج منطقه بیاورند باقیش اشکالی ندارد !!!!!!

ساخت سد مراش تا کنون موجب تخریب های هولناکی  شده  به گونه ای که حتی باطله های خود را نیز در  داخل منطقه امن " گرده تاج " تخلیه کرده است چرا که جایی امن تر از آن و با حفاظت شبانه روزی " سر محیط بانی دندی " !!!!!!پیدا نکرده است. البته این تازه اول ماجراست چرا که برای این سد نیز سرنوشتی مانند سد گتوند پیش بینی شده است . روزنامه جهان صنعت در 29 مهر 1394 مقاله ای منتشر کرد با عنوان:  " مراش، برادرخوانده گتوند" در این مقاله به نکات جالبی اشاره می شود از جمله :

*-کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب برای تامین اهداف پیش‌بینی شده به طور کامل بررسی نشده و همان میزان بررسی شده نیز تناقض‌هایی را نشان می‌دهد  *- کل سازه و مخزن سد روی رسوباتی جانمایی شده است که شاخص‌های زمین شناختی جدی، شور بودن آن و شائبه بسیار جدی حل شدن این رسوبات را در آب پشت سد در صدر دغدغه‌ها قرار می‌دهد.  *- نسبت سطح به حجم دریاچه پشت سد، هدررفت تبخیری چشمگیر آب ذخیره شده را قابل پیش‌بینی می‌کند.  *- نسبت حجم آب تنظیمی به حجم سازه، اقتصادی بودن این پروژه را با پرسش‌های جدی روبه‌رو می‌کند. *- با گذشت حدود هفت سال از آغاز عملیات اجرایی و چیزی بیش از چهار سال از ابلاغ ضوابط محیط‌زیستی‌- آن هم به صورت حداقلی‌- نه تنها بخش عمده این ضوابط مورد تغافل قرار گرفته است‌ که آسیب‌رسانی‌های عظیمی مانند انباشتن مواد باطله در داخل منطقه امن نیز صورت پذیرفته است. و.......

البته روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای زنجان در رد این مقاله جوابیه ای در 22 آبان 94 داد. در بخشی از این انکار گزینی آمده است که  مجموع ژیپس موجود در دیواره‌های مخزن سد براساس برداشت دقیق زمین‌شناسی کمتر از 3/0 درصد بوده و براساس آزمایشات آزمایشگاهی از قابلیت انحلال بسیار پایینی برخوردار می‌باشد. هیچ معدن ‌یا تشکیلات نمک یا گچ در داخل حوضه و مخزن سد وجود ندارد.  

این انکار گزینی ها  شیوه نخ نما شده ای است زیرا  نمونه های بسیاری از سد های فله ای که ساخته می شد و کارشناسان مسئول به آن ایراد می گرفتند با همین جواب ها رو برو می شد که سد گتوند آخرین نمونه از این دست بود.

هم اکنون نیز سد نرگسی در جنوب ذخیره گاه زیستکره ارژن و پریشان و درست در مرز غربی منطقه حفاظت شده ماله گاله بر  بستر گنبد های نمکی در حال ساخت است!!! ولی وقتی مافیای سد ساز تصمیم می گیرد ، وزارت نیرو باید توجیه گر آن باشد . !!!!

افزون بر این، سد مراش بر روی یکی از محوطه های باستانی  این منطقه در حال ساخت است که طبق گفته لیلا عبدی کیا  سرپرست هیات بررسی و شناسایی باستان شناختی سد مراش (شبکه دانا 12 آذر 1393) قد مت آن  ها به ۲۳۰۰ سال یعنی زمان اشکانیان و محوطه های دوره اسلامی اغلب به سلجوقیان و قرن های پنج و شش هجری قمری می رسد.  با آبگیری سد  این محوطه ها به طور کامل زیر آب می رود اگرچه سرپرست هیات بررسی ابراز خوشحالی می کند و می گوید:    " حداقل زمان مناسب آبگیری کامل سد مراش ۱۰ سال می باشدکه تا پایان این مدت تمام کاوش های باستان شناسی و گمانه زنی ها به اتمام می رسد."

 

  گویا مسئولین میراث فرهنگی کشور پس از اتمام کاوش ها با صرف هزینه های هنگفت ، هیچگونه مسئولیتی در قبال این محوطه تاریخی بسیار با ارزش و متعلق به نسل ها در پناهگاه حیات وحش انگوران ندارند!!!! این امر ما را به یاد کاوش های تنگه بلاغی در زمان آبگیری سد سیوند می اندازد که مافیای سد ساز پیش از  نابودی  این منطقه تاریخی چند هزار ساله اجازه کاوش می دهد !!!!

 

 منطقه به اصطلاح حفاظت شده انگوران -نمایی از گستره تخریبی سد مراش توسط مافیای سد ساز

ماخذ تصویر سایت فرمانداری شهرستان ماهنشان- 1395

 

 

◄  خاکستر سازی ذخایر ژنتیکی  در منطقه به اصلاح حفاظت شده انگوران

◀ 10تیر 1396فارس -  سرپرست اداره محیط زیست شهرستان ماهنشان گفت: آتش‌سوزی در مراتع حفاظت شده انگوران شهرستان ماهنشان، 2 هزار متر از مراتع این منطقه را دچار آتش کرد.

◀ 7مرداد  1396 ایرنا - زعفر افشاری  فرمانده یگان حفاظت اداره کل محیط زیست استان زنجان گفت: .......همچنین در منطقه انگوران ماهنشان نیز یک هزار مترمربع از مراتع موجود در میان آتش سوخت ....

◀ 20مرداد  1397 برنا-  حرمعلی عزیزی رئیس اداره حفاظت  محیط زیست شهرستان ماهنشان : سه هکتار مراتع بر اثر آتش سوزی در منطقه حفاظت شده  انگوران اراضی روستای اینچه علیا طعمه حریق شد.

 

 

◄  سیل و تشدید دومینوی تخریب در منطقه حفاظت شده انگوران

هنگامی که اکوسیستم کوهستانی دستخوش انفجارات پیاپی ، راه زنی ، تخلیه کوه ها    و... باشد ، شکی نیست که منطقه کاملا مستعد زمین لغزش و سیل خواهد بود و این عامل  دو مینوی تخریب های بنیان کن آب و خاک منطقه شتاب داده و می دهد که البته بیشترین آور این مصیبت نیز بر سر مردمی خراب می شود که ساکن  پایین دست این منطقه هستند . نمونه هایی چند از سیل های جاری شده در سال های اخیر در این  منطقه:

◀ 9تیر 1391 ایسنا- منصور محمدپور فرماندار ماه‌نشان : بارندگی و وقوع سیل روز 7 تیرماه در این شهرستان، یک میلیارد و 80 میلیون تومان خسارت برجا گذاشت. در این سیل  220 هکتار از باغ‌های شهرستان ماه‌نشان تخریب شد.

◀ 31تیر 1391 وبلاگ دهیاری روستای ابراهیم آباد انگوران -. بنا بر گفته های دهیار روستا منصور عسگری، سیل حدودا به چهل درصد منازل مسکونی و به صد هکتار از اراضی کشاورزی خسارت شدید وارد ساخت و....

◀3مرداد 1391 خبرگزاری مهر-  محمدرضا نهاوندی پور  مدیر کل جهاد کشاورزی استان زنجان :  تخریب 860 هکتار زمین های زراعی شهرستان ماهنشان - یک میلیون و 800 هزار قطعه ماهی از بین رفته و 32 هزار متر مربع استخر خاکی و 500  مترمربع استخر بتنی تخریب شده است- 19 روستا در بخش مرکزی و 13 روستا در منطقه انگوران در بخش کشاورزی خسارت شدیدی دیده اند- 191 راس دام در این حادثه تلف شده اند-یک هزار و 300 متر مربع از زیرساخت های دام پروری تخریب شده است- .210 هکتار از باغ های شهرستان به طور کامل از بین رفته است

◀ 15تیر 1393 ایرنا - منصور محمدپور فرماندار شهرستان ماهنشان: بارش شدید باران در شهرستان ماهنشان منجر به جاری شدن سیل در این شهرستان شدو 22 روستا در بخش انگوران تحت تاثیر این سیل قرار گرفتند. ....پانصد هکتار از اراضی منابع طبیعی این شهرستان نیز از خسارت سیل بی نصیب نماند.این سیل به 12 واحد مسکونی در روستاهای بخش انگوران شهرستان ماهنشان خسارت بیشتری وارد کرد

◀23فروردین 1394 ایرنا- سعید صفری فرماندار شهرستان ماهنشان:  حدود 10 کیلومتر از حاشیه جاده های ارتباطی این شهرستان در اثر سیل شسته شده و از بین رفته است. گل ولای ناشی از سیل حدود 50 هکتار از مزارع یونجه و گندم این شهرستان را نیز از بین برده است.

◀14شهریور 1394 –شمیم ماهنشان-رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان ماهنشان: سیل راه ارتباطی 13روستا در ماهنشان را تخریب کرد.  در بعضی از مسیر ها رانش و ریزش کوهها مشکل مسیر ارتباطی را دوچندان کرده است

◀ و....

ناحیه سه-ص9 از 14

ادامه

 

صفحه اصلی