در میانه دهه 1980 لزوم یک
جنبش ضد سدهای درحال ساخت احساس می شد . این جنبش از هزاران هوادار محیط زیست
، حقوق بشر و تشکل های فعال اجتماعی از همه قاره های جهان تشکیل شد .
اولین گردهمائی بین المللی
مردم آسیب دیده از سدها (First
International Meeting ofPeople Affected by Dams) اولین
گام موفقیت آمیز برای ایجاد و تقویت یک شبکه جهانی برای آسیب دیدگان ازسدها
بود. بسیاری از شرکت کنندگان، پایانی بر احساس تنها بودن خود در مبارزه با دولت
ها ، پیمانکاران و بنگاه ها را اعلام کردند .
"روز جهانی اقدام علیه سدها
،برای رودخانه ها ، آب و زندگی "
گام بعدی در تقویت این جنبش بین المللی بود:
"هدف ما بلند کردن صدایمان در
اتحاد برای مبارزه علیه پروژه های مخرب توسعه آب و احیای سلامت رودخانه ها و
آبخیزها و درخواست مدیریت عادلانه و پایدار آبراهه هاست. با عملکرد مشترک، ما
اعلام می کنیم که این مقولات تنها مقولاتی محلی نیستند ، بلکه در مقیاس جهانی
هستند."
در
سپتامبر 1995 یک گردهمائی مقدماتی در برزیل برگزار شد و یک کمیته سازماندهی بین
المللی شکل گرقت که
"گردهمائی مردم آسیب دیده از سدها"
(MAB)، "شبکه رودخانه
های بین المللی "
(IRN)، "جنبش هندی
نجات نارمادا" (NBA) ،
"گروه اقدام بیو بیوی
شیلی" (GABB) و
"شبکه رودخانه های اروپا"
(ERN) آنرا هدایت می
کردند.
پایه
روز جهانی اقدام علیه سدها در ماه مارس 1997 توسط شرکت کنندگان در اولین
گردهمائی مردم آسیب دیده از سدها ریخته شد که در کوریتیبای برزیل(Curitiba)
برگزار شد. بنیان گذاران این جنبش عبارت بودند از : ABB, NBA, ERN, NBA, MAB .
در این گردهمائی نمایندگانی
از بیست کشور از جمله
تایوان، برزیل، شیلی، لسوتو، آرژانتین، تایلند، روسیه، فرانسه، سوئیس ، ایالات
متحده آمریکا ، پاراگوئه، سوئد، بولیوی، مکزیک، اوروگوئه، نروژ، اسپانیا،
هندوستان، آلمان و نپال،
تصمیم گرفتند که 14
ماه مارس را روز اقدام علیه سدهای بزرگ بنامند. یکی از اهداف روز اقدام، ایجاد
و تقویت شبکه محلی و جهانی میان جنبش های مخالف سدها بود.
سال 1998 اولین سال روز
جهانی اقدام علیه سدها بود. در چهاردهم ماه مارس، بیش از 10000 نفر در سراسر
دنیا با اقدامات مختلف، مخالفت خود را با تخریب رودخانه ها اعلام کردند و نیز
خواستار آگاه سازی مردم در مورد خطراتی که رودخانه ها را تهدید می کند و انتخاب
راه های دیگر شدند .
بیش از 50 اقدام در 24 کشور
جهان از جمله برزیل، هندوستان، تایلند، استرالیا، روسیه، ژاپن و ایالات متحده
انجام گرفت .
در برزیل
هزاران نفر از مردم برای
درخواست جبران خسارت وارده به مردمی که به دلیل ساخت سد ایتاپاریکا (Itaparica)
آواره شده بودند، در منطقه چادر زدند .
در مجارستان
هزاران نفر از طرفداران محیط زیست، یک زنجیره انسانی به طول یک مایل در طول
رودخانه دانوب در مخالفت با احداث یک سد تشکیل دادند.
درهندوستان
هزاران نفر از افراد قبایل ، یک پیکره نمادی سد سردار ساروار(Sardar
Sarovar Dam) را
سوزاندند و پیمان بستند به مبارزه برای حفظ معیشت و منابع خود ادامه دهند.
در کیپ تاون آفریقای جنوبی
مردم به آلوده سازی باور نکردنی تنها رودخانه کوچک و دریاچه ساحلی و سامانه های
مصبی خود به مواد سمی ، اعتراض کردند.
در ژاپن
شبکه بین المللی رودخانه های
سینو(International Rivers
Network Seinou) در
دهکده فوجی هاچی یک گردهمائی عمومی برای مخالفت با سد توکوآما(Tokuama
Dam) بر روی رودخانه
آیوی (Ivi) ترتیب داد.
اهالی کاواب در ژاپن یک
گردهمائی کوچک در طول رودخانه ترتیب دادند و گیاهان وحشی خوراکی و ماهیهائی را
که همانروز صبح از رودخانه گرفته بودند، با خود آوردند. آنها می گفتند که نزدیک
به همه گیاهان آنجا خوراکی است که طبیعت از جمله رودخانه ، چراگاه و کوه به
آنان هدیه کرده است . به علاوه پلاکاردهائی در دست داشتند که روی آنها
شعارهائی در مورد احمقانه بود
پروژه سد رودخانه کاواب نوشته شده بود
و به جمع آوری امضا پرداختند.
اهالی یاما یوری نو کی
(Yama Yuri No Kai)
نیز با صعود از کوهستان لی لی در سرچشمه رودخانه ساگامی و تشکیل گردهمادی در
آنجا به اعتراض پرداختند .
در
تانزاوا در مخالف با
سد ساگامی (Sagami)
و نیز در اوزاکا در مخالفت با
سد ماکیوگاوا(Makiogawa) ، تجمعی از سوی "انجمن عاشقان رودخانه آسووا" و نیز
شهروندان مخالف با سد آیگاوا (Aigawa) در مرکز اوزاکا و نیز امضای طومار در
مخالفت با سد ، ترتیب دادند.
در
فرانسه
"شبکه رودخانه های اروپا "
، روز سیزدهم مارس را برای مخالفت با سد شمبون شارد (Chambonchard) در رودخانه
شر(Cher) انتخاب کردند و خواستار مردود شمردن پروژه شدند. در این گردهمائی 30
نفر شرکت کردند و یک "اردوی اشغال اخطاری" در محل سد تشکیل دادند. دو تیم
تلویزیونی این حادثه را پوشش دادند . نزدیک به 20 تشکل حامی طبیعت ، از جمله
WWF شعبه فرانسه و بخش هائی از حزب سبز منطقه ای و محلی طوماری امضا کردند و به
شهرداری دادند . هم زمان 500 تظاهرکننده در مقابل سالن شهرداری تجمع کرده بودند
(شهردار همواره حامی این سد بوده است) .
در آلمان
حامیان جنگل های باستانی
، بیانیه ای تهیه کردند که مورد حمایت نزدیک به 25 NGO قرارگرفت . این بیانیه
دولت آلمان و اتحادیه اروپا را ملزم می کند که بودجه های مالی پروژه هائی مانند
(Hidrovia Paraguay parana) و دیگر پروژه های بهره گیری از رودخانه های آمریکای
لاتین را تآمین نکنند.
در
مجارستان
به گزارش رویترز بیش از 1000
هوادار محیط زیست یک زنجیره انسانی 5/1 کیلومتری در طول رودخانه دانوب در
مخالفت با طرح ساخت یک سد تشکیل دادند. شرکت کنندگان در بوداپست فریاد می زدند
:"دانوب در خطر، کشور
در خطر".
در ایتالیا
NGO های
ایتالیائی ، بانک جهانی را متهم به پایمال کردن حقوق مردم و محیط زیست می کنند
.
بانک جهانی سد یاسی رتا (YAcyreta) واقع بین
آرژانتین و پاراگوئه ، چیکسوی(Chixoy) در گواتمالا و کاتس (Katse) در لسوتو را
تامین مالی کرده که توسط کمپانی فراملیتی
Liliana Cori و Francesco
Martone ساخته شده است .
تاکنون پروژه ها و اقدامات
بانک جهانی با اعتراضات جوامع محلی و NGO ها در سراسر دنیا روبرو بوده است ،
زیرا این پروژه ها در مقیاس بزرگ بوده که موجب تخریب جنگل ها، آلوده سازی جو ،
آوارگی میلیون ها نفر از سرزمین های خود و کاهش امکانات سازگاری اکولوژیکی و
توسعه اجتماعی عادلانه بوده است .
در لهستان
با مخالفت با صنایع خصوصی برای اجرای احداث هفت سد ، به ویژه سد (Three Gorges)
به برپایی این روز پرداخته شد .
در روسیه
تشکل ها و گروه های
شهری ، حامیان طبیعت ، انجمن های حفاظت از آب، با شعار
"بیائید از رودخانه ها حمایت
کنیم "
و با برگزاری کنفرانس های
خبری و انتشار نامه سرگشاده ، برگزاری نمایشگاه ، انتشار بیانیه ، پوستر ، عکس
و .... در حمایت از رودخانه ولگا و رودخانه های کوچک محلی ، در اقدامات روز
جهانی اقدام علیه سدسازی شرکت کردند.
در جمهوری اسلواکی این
روز با انتشار بیانیه مشترک NGO ها به بررسی وضعیت کنونی سدهای رودخانه دانوب
واقع در بین براتیس لاوا و بوداپست پرداخته شد . طرفداران "جنبش حمایت از جنگل
گرگ " تظاهراتی در کنار سد استارینا (Starina) در غرب اسلواکی ترتیب دادند و
پلاکاردی در ابعاد 20 در 10 متر تهیه کردند و با چاپ کاریکاتور و جمله طنز
آمیز : "بهتر است آب
تا بالای زانوهای ما بیاید تا اینکه سد ها تا گردن ما را بگیرند "
، یکی از بزرگترین
طنزهای جهان را ساختند .
"جنبش حمایت از جنگل گرگ " می
خواهد توجه عموم را به این نکته جلب کند که نابودی جنگل های اسلواکی به کاهش
وحشتناگ قابلیت خاک در حفظ آب می انجامد . مقدار عظیم آب در دوران بارانی ،
سیلاب های فاجعه آمیز در پی خواهد داشت و در دوران های خشکی ، سرزمین دچار کم
آبی خواهد شد.
"جنبش حمایت از جنگل گرگ "
پیش از این با جمع آوری 10000 امضا و ارائه آن به مجلس ملی ، خواستار
تغییر قانون جنگل و حفظ جنگل
ها شده بود.
در
اوکراین
انجمن (Zaleny Svit) با انتشار بیانیه ای در حمایت از روز اقدام علیه سدها و
حفظ رودخانه ها، آب و زندگی ، خواستار حفظ رودخانه "Bug" شد با این شعار که:
"آب برای زندگی ، نه
برای مرگ"
در برزیل
بیش از 3000 کارگر روستائی ، پیر ، جوان و خانواده های کشاورزان آواره در کنار
سد ایتاپاریکا (Itaparica) چادر زدند .
6000 نفر از مردم مناطق جنوبی نیز که
زندگیشان تحت الشعاع سدهای روی رودخانه (Iguassu) به تظاهرات پرداختند .
1600 نفر از کسانی که زندگیشان تحت تاثیر
سدسازی در حوضه رودخانه (Uruguay) چادر زدند
در
هندوستان هزاران نفر
از افراد قبایل بومی با شعارهائی نظیر :
"ما توسعه می خواهیم – نه
تخریب " ، و "نجات
نارمادا – نجات بشریت " ، به تظاهرات پرداختند . مردان ، زنان و کودکان ار بیش
از 30 تا 35 روستاهای اطراف رودخانه نارمادا در آن شرکت کردند.
برگزاری روز
جهانی اقدام علیه سد ها در سال 2008
آسیای جنوب شرقی :
در برمه
"جبهه دموکراتیک
دانشجویان" و "شبکه رودخانه های برمه" راهپیمائی بزرگی برای روز اقدام برگزار
کردند.
جشن بودائی ها برای رودخانه Salween و نیز
مخالفت آنها با پروژه احداث سد که موجب نابودی آن را برای همیشه فراهم خواهد
کرد
"دیده بانان رودخانه های کارن
" مراسمی در بزرگداشت و به احترام رودخانه ها برگزار کردند.
کودکان
در بزرگداشت کارن آواز می خوانند
در
کامبوج روز شکرگزاری برای رودخانه
انجمن حفاظت محیط زیستی و فرهنگی (CEPA)با
کمک نزدیک به 500 شرکت کننده ، روز شکر گزاری برای رودخانه و اقدام علیه سدها
را برگزار کرد و آثار پروژه های توسعه ای محلی را به دولتمردان گزارش کرد.
در اندونزی
مخالفان ، با قایقرانی و با
شعار "آلوده سازی را
متوقف کنید" ، سعی در
آگاه سازی عمومی برای لزوم حفظ رودخانه Siak کردند.
مبارزه با قایقرانی بر روی رودخانه Siak
در
فیلیپین از دانشجویان
و دانش آموزان خواسته شد درباره رودخانه ها بنویسند . مردم برای نجات روخانه
پولانگی (Pulangi) کارناوالن با شعار
"نجات پولانگی ، نجات قبیله "
به راه انداختند .
در
تایلند 500 نفر از
روستائیان آسیب دیده در بانکوک یک راهپیمائی 11 ساعته در طول ساحل رودخانه
"Moon" به راه انداختند و به پروژه های سد سازی در گذشته و آینده اعتراض
کردند.
آسیای جنوبی
در
بنگلادش تشکل های
هوادار حفاظت از رودخانه ها گردهمایی برگزار کردند تا توجه همگان را به رودخانه
در خطر Shitalakshva در نزدیکی داکا جلب کنند . 14 نماینده انتخابی محلی نیز
حضور داشتند .
"پارلمان جوانان Teesta" نیز از شرکت
کنندگان خواست تا صدای اعتراض خود را به ادامه پروژه های سد سازی در حوضه آبخیز
رودخانه تیستا بلند کنند .
تشکل اس پی اس یک زنجیره انسانی در روی پل
گلاماری (Gollamari) بر روی رودخانه Moyur تشکیل دادند
زنجیره انسانی خواسته های
مردم را منعکس می کند – زنجیره انسانی بر روی پل رودخانه مایور
در
حاشیه رودخانه سورما ( Surma )
نیز در مخالفت با سد Tipaimukh زنجیره انسانی تشکیل شد .
گردهمائی پارلمان جوانان تیستا
در
هندوستان این روز
همزمان بود با مخالفت با اجرای پروژه یک سد هیدروالکتریکی در نزدیکی آبشار
Athirappily بیش از 300 نفر گرد هم آمدند تا دولت را مجبور کنند تا از ادامه
اجرای پروژه بر روی رودخانه زیبا و وحشی چالاکودیChalakudy در جنوب هندوستان
جلوگیری کند.
در شمال هندوستان
نیز هزاران نفر از مردم بومی به رودخانه تیستا رفتند تا با تصمیم دولت برای
ساخت 32 سد بر روی این رودخانه مخالفت کنند. مناطق انتخاب شده برای احداث سد از
مناطق مهم مذهبی است و تخریب آنها موجب اعتصاب غذای اهالی برای بیش از 300 روز
خواهد شد .
گردهمائی مردم موجب بازبینی سد Tipaimukh شد
. مردم از دولت خواستند که "اجازه دهد رودخانه براک (Barak) آزادانه به راه خود
ادامه دهد " و اعلام کردند که ساخت سد با مقاومت مردم روبرو خواهد شد و این که
دولت محلی و نیز دولت مرکزی باید قبل از آغاز اجرای پروژه های جدید نظر مردم را
جویا شود.
هزاران نفر از سکنه روستاها در اعتراض به
پروژه چند منظوره 3000 مگاواتی Dibang که قرار بود در دره دیبنگ اجرا شود ،
جاده را بستند.
در
نپال چندین تشکل
بیانیه ای به مناسبت روز اقدام علیه سدها به نخست وزیر نوشتند .
آمریکای جنوبی
در
آرژانتین همه اقدامات
در اعتراض به ساخت سد کورپوس (corpus) بود . معترضین از صبح زود با دوچرخه یا
پیاده به سوی کمپ دانشگاه رهسپار شدند. در این راهپیمائی نامه اعتراض آمیز
نوشته شد و در پایان تئاتر و موسیقی اجرا شد .
در
بولیوی همراهی رسانه
ها با مردم آسیب دیده از سدها
در برزیل
جنبش ملی علیه سدها و به
دنبال آن اعتراضات در هفت شهر کشور در اعتراض به احداث سد Estreito.
مخالفت با سد استریتو
زنان در حمایت از خانواده هائی که خواستار
جبران خسارت های وارده و آوارگی به دلیل احداث سد Aimores شدند، خط آهن
Companhia را بستند.
تظاهرات در مخالفت با سد Tijuco Alto که بر
روی رودخانه ای در جنگل های بارانی طراحی شده است .
نوشتن نامه و درخواست
تعلیق پروژه سد
Pai-Quere
که 4000 هکتار از جنگل های
بومی را به زیر آب خواهد برد و 3 میلیون درخت را در ذخیره گاه بیوسفر جنگل
آتلانتیک نابود خواهد کرد .
نوشتن نامه در مخالفت با سد
درشیلی
صدها شیلیائی
در پایان هفته در خیابان ها به تظاهرات پرداختند و به حمایت آشکار دولت از ساخت
مجموعه سدهای هیدروالکتریکی در مناطق مختلف کشور اعتراض کردند .
500 نفر از شهروندان ، موسسه
های توریستی و حامیان محیط زیست در خارج از قصر ریاست جمهوری جمع شدند و نامه
ای با تاکید بر خطراتی که با ساخت سدهای هیدروالکتریکی مترتب است ، نوشتند و
سپس به راهپیمائی در سانتیاگو پرداختند .
در
کلمبیا اظهارنامه ای
در بزرگداشت روز جهانی اقدام علیه سدها تهیه شد . این سند ، آثار منفی پروژه ها
را بر روی محیط زیست طبیعی به ویژه ماهی ها و نیز جمعیت انسانی که در نتیجه
اجرای این پروژه ها و از دست دادن معیشت ، به فقر شدید دچار خواهند شد را مورد
تاکید قرار می دهد .
1 از 2
ادامه
