این کنفرانس از 4
تا 9 فوریه (2008 ) در مادرید اسپانیا برگزار شد و بر استفاده بیشتر از
انرژی تجدید شونده تاکید گردید.
شرکت کنندگان
درکنفرانس همچنین برنامه کاری مادرید واستراتژی برنامه MBP را که برنیاز
استفاده از ذخیره گاه ها برای پاسخگویی موثر به فقر ، رشد شهرها، تغییرات آب
وهوایی وبیابانزدایی تاکید داردرا برای سالهای 2008 تا 2013 مورد قبول قرار
دادند
در این کنفرانس،
دو ذخیره گاه دیگر به شبکه جهانی بیوسفر یونسکو اضافه شد که بدین ترتیب تعداد
آنها به 531 ذخیره گاه از 105 کشور جهان رسید. این دو ذخیره گاه شامل ذخیره
گاه بیوسفر رستوسکی Rostowsky در روسیه که دارای 460 نوع گونه گیاهی ، 30 گونه
حیوانی و219 گونه پرنده می باشد و نیز ذخیره گاه ایسلاس ماریتاس Islas
Marietas که مجمع الجزایری درساحل غربی مکزیک است و زیستگاه بسیاری از گونه
های مرجانی ، نهنگ های کوهان دار(در معرض خطر انقراض ) وسایر پستانداران
دریایی، 94 گونه پرنده و 115 گونه ماهی، می باشد.
ذخیره گاه های
زیستکره، مناطق حفاظت شده ای هستند که از طرف یونسکو تحت پوشش دفتر شوراي
هماهنگي بينالمللي برنامه "انسان و ذخيرهگاه زيست كره"(بيوسفر) (MAB) قرار
دارند.
هدف اصلی تعیین
این ذخیره گاه ها، ایجاد زمینه علمی مناسب در جهت هماهنگی بین تلاش کشور ها
ودانش علمی به منظور جلوگیری از کاهش روند رو به نابودی گونه های متنوع زیستی
است. این امر ، با تقویت برنامه ها وروشهای معیشتی وارتقای شرایط فرهنگی،
سیاسی واقتصادی منطبق با توسعه پایدار همراه می باشد.
بر طبق چهارچوب
قانون شبکه جهانی ذخیرگاه بیوسفر ، این ذخیره گاه ها برای توسعه ونشان دادن
تعادل بین انسان وبیوسفر است.
قبل از برگزاری
کنفرانس مادرید شبکه جهانی زیستکره تا سال 2007 مجموعا" 529 ذخیره گاه زیستکره
را از 105 کشور جهان ثبت کرده بود که دو ذخیره گاه دیگر نیزاخیرا" به آن
اضافه شد .
در این فهرست طیف
متنوعی از مناطق بزرگ ، کوچک ،خشک ، مرطوب ،گرم ، سرد، نواحی فقیر ویا
ثروتمند قرار دارن که شامل مناطق جنگلی وجنگل های حاره ای، بیابانی، کوهستانی
،جزایرو مناطق ساحلی و تالابها می باشند
ذخیره گاه زیستکره
سه شاخص دار:
1- حفظ منابع
طبیعی ،گونه ها وتنوع ژنتیکی.
2- استفاده
بهینه فرهنگی و اکولوژیکی و توسعه اقتصادی
3- ایجاد زمینه
قانونی برای تحقیق، مطالعه ، آموزش وارائه نتایج آنها
ذخیره گاه زیستکره
به سه زون براساس میزان فعالیتهای مختلف در آن ، سازماندهی می شوند:
هسته یا هسته های
اصلی (core zone) که باید ازنظر تنوع زیستی به مدت طولانی حفاظت شود.
در این منطقه
گیاهان وحیوانات بدون تعدی انسانها رشد می کنند. همانطور که طبیعت یک شکل واز
نظر کاربری یکسان نیست در یک منطقه ذخیره گاه نیز ممکن است چندین هسته اصلی
وجود داشته باشند که نمایانگر سیستم های اکولوژی مختلف آن منطقه باشند . روشن
است که در هسته اصلی فعالیتهای انسانی غیر از موارد تحقیقاتی، انجام نمی شود.
منطقه اطراف هسته
اصلی ویا نزدیک به آن (buffer zone) که محققین و گردشگران باید بدون آسیب
رسانی، آنجا را مورد مطالعه قرار دهند و برای تفرجگاه ، آموزش ،آزمایشهای
تحقیقاتی و استفاده بهینه ازمنابع ، با هدف حفاظت از اکوسیستم منطقه ، مورد
استفاده قرار گیرد. این منطقه برای کمک به حفاظت از منطقه اصلی است که می تواند
برای دستیابی به راه هایی جهت مدیریت حفاظت گونه های گیاهی ، جنگل و... باشد
که برای کمک به ارتقاء کیفیت محصولاتی که به صورت طبیعی نگهداری می شوند ،
باشد.تاکید براین است که نباید استفاده مداوم از منابع طبیعی برای منافع کمیته
های محلی انجام شود.
مناطق خارج از
منطقه ذخیره گاه (transition zone) برای کشاورزی و سکونت روستائیان می باشد و
در این منطقه می تواند ماهیگیری ،احداث کارخانه ها و کارگاه های
( غیر مضر برای منطقه )
و توریسم با توجه به اهداف توسعه پایدار ،مورد استفاده قرار گیرد.
کمیته های محلی(
شورا های محلی ) ،
ارگانهای حفاظتی ، محققین، ارگانهای غیر دولتی (NGO)، گروهای فرهنگی وسایر
گروه هایی که نقش حفاظتی دارند برای مدیریت وتوسعه پایدار منابع منطقه با هم
همکاری می کنند.
Core
area
Buffer zone
Transition area
وسعت این سه منطقه
در نواحی مختلف متفاوت است ، به عنوان مثال هسته اصلی ذخیرگاه زیستکره
Georgian Bay Littoral Biosphere
Reserve
(خلیج بزرگی در دریاچه هورن در
اونتاریو کانادا که باقیمانده از 11000 سال قبل مربوط به پایان عصر یخبندان می
باشد ودارای ده ها هزار جزیره است ودر اکتبر سال 2004 از طرف یونسکو به عنوان
ذخیره گاه زیستکره شناخته شده است )
شامل 52508 هکتار می باشد، منطقه اطراف آن 39594 هکتار ومنطقه بعدی خشکی ها و
آبهای باقیمانده است که در نقشه مشاهده می شود.
از مجموع 531
ذخیره گاه زیستکره در 105 کشور جهان ، 257 ذخیره گاه یعنی 48 درصد آن
در 9 کشور جهان قرار دارد که از آن میان کشور ایالت متحده امریکا با 47
ذخیره گاه ، روسیه با 39 ، اسپانیا 37 ، مکزیک 35 و چین با 28 ذخیره گاه
پنج کشوری هستند که بیشترین ذخیره گاه های زیستکره را به ثبت یونسکو رسانده
اند و کشور های بلغارستان با 16 و استرالیا با 14 و دو کشور آرژانتین و
آلمان هر یک با 13 ذخیره گاه زیستکره در مرتبه های بعدی قرار دارند .
کشور ایران
همراه 3 کشور فرانسه – بریتانیا و شیلی هریک تا کنون 9 ذخیره گاه
به ثبت رسانده اند و کشور ایتالیا 8 ذخیره گاه . سایر کشور ها نیز بین یک
تا 6 ذخیره گاه زیستکره را دارا می باشند که از آن میان 41 کشور
هریک تنها یک
ذخیره گاه معرفی کرده اند که شامل کشور های : بنین- بورکینوفاکسو- نیجر-
کامبوج- کراسی- لهستان- دانمارک- دومینیکن- استونی- گابون- غنا- گینه
بیسائو-هندوراس- اسرائیل- اردن- -لتونی- مالی- موریتانی- سنگال- موریس- مونته
نگرو- مراکش /اسپانیا- هلند- نیجر- نیجریه- پاکستان- Palauجزیره ای در شرق فیلی
پین - اسلواکی - چلسلواکی- اوکراین- قطر- روندا- سروستان- ترکیه-
ترکمنستان- امارات متحده عربی- اوروگوئه- ازبکستان- ونزوئلا- یمن می باشند .
27کشور دو ذخیره گاه تا کنون به ثبت یونسکو رسانده اند که شامل کشور های
: افریقای مرکزی- کنگو- cot D'ivore (ابی جان)- مصر- السالواد- فنلاند- یونان-
گواتمالا- ایرلند کره شمال- کره جنوبی- قرقیزستان- لبنان- مالاوی- میکرونزیا
واقع در اقیانوس آرام - مراکش- نیگاراگوئه- پاناما- پاراگوئه- فیلیپین-
رومانی- اسلواکی- اسلونی- سودان- سوئد- سوئیس- اوگاندا می شود . 9کشور
بلاروس- بلیوی- کامرون- جمهوری کنگو- کارستاریکا- ماداگاسکا- پرو- پرتقال-
تانزانیا هریک 3 ذخیره گاه ثبت کرده اند و 9 کشوردیگر یعنی اکوادر- گینه
- هند- ژاپن- سنگال- سیریلانکا- تایلند- تونس- اوکراین هریک دارای 4 ذخیره
گاه زیستکره می باشند . بعلاوه 4 کشور کلمبیا- چکسلواکی- مجارستان- افریقای
جنوبی هر یک با معرفی 5 ذخیره گاه و 9 کشور الجزیره- اتریش- برزیل- کوبا-
اندونزی- کنیا- مغولستان- لهستان- ویتنام نیز هریک تا کنون 6 ذخیره گاه زیستکره
را به ثبت رسانده اند .
شایان ذکر است 8
ذخیره گاه از این لیست بصورت مرزی هستند که شامل :ذخیره گاه بین قاره ای
مدیترانه ای (اسپانیا/موروکو)، ناحیه " W " (بنین ، بورکینافاسوو
نیجر)،کارکونوز(جمهوری چک ولهستان)، وسگس شمالی Vosges (فرانسه و آلمان)،دلتای
رودخانه سنگال (موریتانی وسنگال) ، تاترا(لهستان واسلواکی ) ، کارپاتیانس شرقی
(لهستان، اسلواکی واوکراین)ودلتای دانوب(رومانی واوکراین).
در
نقشه میزان پراکندگی ذخیره گاههای زیستکره را در سطح جهان نشان می دهد.
منطقه با رنگ قرمز دارای
ذخیرگاه بیشتر از 35 منطقه، نارنجی حداقل 20 تا 35 منطقه ، زرد حداقل 15 تا 20
،سبز حداقل 10 تا 15، آبی حداقل 5 تا کمتر از 10 وبنفش حداقل 1 تا کمتر از 5
منطقه را در کل دنیا شامل می شود.
همانگونه که در
فوق اشاره شده سهم
ایران از ذخیره گاه های زیستکره جهان معادل 1.69 درصد
است که 9 ذخیره گاه زیستکره را در بر می گیرد که ازسال 1976 از سوی یونسکو
در این فهرست قرارگرفته اند این ذخیره گاه ها عبارتند از :
1- پارک ملي و
منطقه حفاظت شده کوير مرکزي در استان تهران
2- پارک ملي
گلستان در استان گلستان
3- منطقه
حفاظت شده ارسباران در آذربايجان شرقي
4- منطقه
حفاظت شده گنو در استان هرمزگان
5- پناهگاه
حيات وحش ميانکاله در استان مازنداران
6- منطقه
حفاظت شده ارژن و پریشان دراستان فارس
7- پناهگاه
حيات وحش و منطقه حفاظت شده توران در استان سمنان
8- و منطقه
حفاظت شده حرا در استان هرمزگان
9- پارک ملي
اروميه.در استان آذربایجان غربی
اما متاسفانه با
توجه به این که سرزمین ایران از نظر تنوع زیستی و اکولوژیکی بسیار غنی است به
عنوان مثال طیف ارتفاعی کشور ما از28 - تا 5625 + در بر می گیرد و طیف
دمایی از کویر تا قله دماوند و سهند و سبلان را شامل می شود و یا طیف متنوع
اشکال زمین از کویر های شگفت انگیز مرکزی تا لوت و از جنگل های باستانی دوران
سوم زمین شناسی در بلند ای البرز تا صد ها تالاب دائمی و فصلی و از دریاچه
خزر در عرض متوسط شمالی تا آبهای گرم خلیج فارس و ...اما از سال 1976 نه تنها
تلاشی برای معرفی ذخیره گاه های جدید به فهرست یونسکو انجام نشده است بلکه
برخی از ذخیره گاه های موجود نیز در تهدید تخریب های بنیادی قرار دارند نظیر
ذخیره گاه زیستکره ارومیه ، میانکاله ، گلستان و ارژن و پریشان و .... که
کانون دیده بانان زمین در بار دو ذخیره گاه ارژن و پریشان و گلستان گزارش های
ویژه ای در همین سایت ارائه داده است
(و داع با ارژن پریشان-ارژن و پریشان ذخیرگاه
زیستکره با دو تالاب بین المللی در آستانه تخریب های بنیادی)
وتعريض جاده
در پارک ملي گلستان بر بستر سيل خيز يعني بازي
با جان مردم و عناد با منابع ملي
*****
منابع :
http://www.unesco.org/mab/
http://www.ranong.go.th/english/biosphere.html
http://www.gbbr.ca/content/view/20/36
www.unesco.org/mab/madrid/congress2008.shtml
http://www.unesco.org/mab/madrid/doc/MadridDeclaration.pdf
http://ramsar.org/wn/w.n.mab_3rd_congress.htm
www.iucn.org
افزوده
شوراي هماهنگي بينالمللي
برنامه "انسان و ذخيرهگاه زيست كره"(بيوسفر) (MAB) یونسکو در سال 1971 با هدف
ارتقاء توسعه سطح تحقیقات علمی در زمینه های مختلف ، آموزش وارتباطات ،
اکوسیستم واستفاده معقول از منابع طبیعی تشکیل شد.
شبکه جهانی ذخیره گاه
زیستکره WNBR تنها شبکه بین المللی است که به بحث وتبادل نظر در رابطه با
بیوسفر، توسعه پایدار وهمکاری علمی بین متخصصین می پردازد و رسما" درسال 1995
با قبول قوانین چهارچوب کاری مشخص توسط یونسکو بوجود آمد.
موضوع تکنیکی کار این شبکه
جهانی نتیجه جلسات متعدد متخصصین (در سیویل اسپانیا 1995 وپامپلونا در سال 2000
) وتصویب شده توسط یونسکو و شورای هماهنگی بین المللی MAB می باشد. بنابراین
در سطح دولتها ، می تواند به پروژه هایی در رابطه با ذخیره گاه های زیستکره کمک
کند.
ایران نیز 12 عضو
در MAB دارد که شامل نمایندگانی از وزارت علوم وتحقیقات، وزارت صنایع ومعادن
،وزارت نفت ، دانشگاه تربیت مدرس، وزارت کشاورزی ، وزارت مسکن وشهرسازی،سازمان
هواشناسی،سازمان محیط زیست ،وزارت امورخارجه ،دانشگاه تهران، آب وفاضلاب
وکمیسیون ملی یونسکو می باشند.
اين صفحه را براي دوست خود بفرستيد
